Iedereen heeft wel mooie herinneringen aan jeugbelevenissen in een groene omgeving. "Natuur" raakt ons allen.
Daarom is natuurzorg op school voor kleuters een gegarandeerde voltreffer.
Het is ook een tastbaar thema, wat voor jonge kinderen toch een eerste vereiste is.
Omschrijving van ons project: “biologisch tuinieren met kinderen”
Een aantal jaar geleden werden de speeltoestellen op de speelplaats afgekeurd wegens “niet meer veilig” en een harde ondergrond.
Er werd gedroomd en gepland….
Uit financiële overweging werd gekozen voor een grasplein met een klein speeltoestel. Kleuters kregen hun eigen inbreng en kozen voor “groen”: zand, gras, een boom om onder te schuilen tegen de zon, kippen en konijntjes. Rekening houdend met hun dromen werd een deel van de speelplaats een “groene zone”.
Een klein stukje van de tuin werd een moestuin. Kinderen konden af en toe in de moestuin werken. Een zaadje groeide uit tot een zonnebloem of een pompoen, een klein plantje werd een grote plant. Er werden frietjes gebakken met een aardappel uit de eigen moestuin.
We kregen positieve reacties van ouders en grootouders en stilaan groeide dit project.
De landelijke gilde van ons dorp ging meewerken.
In het voorjaar 2008 werd een braakliggend stukje natuur op wandelafstand van de school een nieuwe droom. Er werd een nieuwe speelruimte gecreëerd midden in de natuur.
De moestuin in de school werd trouwens te klein.
We gingen met man en macht (ouders, grootouders, leerkrachten, landelijke gilde) aan het werk:
Puin ruimen, omploegen, afbakenen, in percelen trekken, een stalletje gebruiksklaar maken, werkmateriaal aankopen, kippenhok aanleggen, snoeien enz…
Ook alle kleuters moesten aan het werk: met laarzen en aangepast kledij stapten kleuters en juffen wekelijks naar de moestuin. In de open-lucht-onthaalhoek kwamen kleuters samen.
De kleuters zaten op boomstammetjes en luisterden naar de juf. Kleuters zijn vertrouwd met hoekenwerk dus werd deze methode hier ook toegepast. De kleuters werden verdeeld a.d.h.v. gekleurde sjaaltjes. De tuin werd verdeeld in een ontdektuin, dierentuin, moestuin, boomgaard, bloementuin … (al deze stukjes noemden we eilandjes)
Elk eiland kon “bewoond” worden door een 5-tal kleuters samen met een kapitein. Ze herkenden elkaar aan de sjaaltjes van dezelfde kleur.. De kapitein moest ook de grote vlag van dezelfde kleur als de sjaaltjes op zijn eiland planten en hijsen. En zo was het voor de juf gemakkelijk om een overzicht te behouden
De kapitein probeerde de kleine probleempjes zelf op te lossen. In nood was er de juf, een mama of een opa in de buurt.
Het loonde de moeite want op het einde van het schooljaar 2007-2008 werd de moestuin officieel geopend.
Een jaartje later hebben we er een echt "milieu-klasje" neergeplant.
Een succesverhaal !
2. Doelstelling
Deze tuin biedt voor kinderen heel wat mogelijkheden:
Verschillende ontwikkelingsaspecten komen aan bod. Als we er onze leerplannen op nalezen doen we op deze manier heel wat inspanningen om kleuters aan te zetten om te groeien en te leren.
- Mens en natuur
Kinderen hebben spontaan belangstelling voor hun omgeving. Hun blik is door hun aangeboren nieuwsgierigheid van nature op de wereld gericht. Deze tuin is de plaats bij uitstek om op ontdekking te gaan en de natuur te ontdekken; kleine kriebeldiertjes, vogels, kuikens en kippen, bloesems in de lente, fruit in de herfst, wortels in de grond, vruchten om te plukken… We hopen dat we kinderen er toe aanzetten om op een zeer bewuste manier om te springen met de natuur.
- Mens en techniek
Techniek is het bedenken, maken, hanteren, verbeteren (herstellen) van werktuigen om onze mogelijkheden te vergroten of onze beperkingen op te heffen.
Als een kleuter voelt dat met een stok een putje maken in de grond veel handiger is dan met de handen ontwikkelen we bij kleuters het technisch bewustzijn. Reiken we hen een schop aan gaan we nog een stapje verder.
- Emotionele ontwikkeling
Positieve ingesteldheid dragen we hoog in ons vaandel. Om ontwikkeling mogelijk te maken is het noodzakelijk dat een kleuter een positief gevoel heeft van zichzelf. De ervaring leert ons dat kinderen in een groene omgeving tot rust komen. Vele kinderen worden in deze tijd overprikkeld door beelden (computer, tv) en heel wat lawaai (verkeer).
In de natuur ervaren kinderen een sfeer van geborgenheid. Initiatief nemen en plannen geeft kinderen een sterk gevoel van eigenwaarde.
- Sociale ontwikkeling
Door in kleine groepen te werken leren kinderen “samen” te werken. Elk kan al eens de kapitein zijn van een groepje, elk kan al eens de kapitein moeten volgen met een welbepaald doel voor ogen. Kleuters leren op deze manier “anderen” kennen en ervaren dat iedereen “uniek” is.
- Morele ontwikkeling
Planten en zaadjes verzorgen, behoedzaam te werk gaan bij het onkruid wieden, kleine kriebeldiertjes met respect bekijken en behandelen, kunnen genieten van het oogsten …. doet kinderen ervaren wat zinvol, mooi en goed is. Dit moet en zal kinderen aanzetten op een zeer bewuste manier om te springen met het milieu.
Terwijl de kinderen in de tuin werken en spelen is er altijd oog voor de veiligheid. Kleuters moeten zich aan regels en afspraken houden om die veiligheid te garanderen.
- Gezondheidsbeleid
In samenwerking met de landelijke gilde kiezen we heel bewust voor “biologisch” tuinieren. Via de kinderen krijgen ouders en grootouders deze informatie mee. Het kan ook zonder al die chemische producten!
Zijn wij aan onze kinderen niet verplicht om hierover na te denken en actie te ondernemen?
Als kleuterschool geven wij een aanzet.
In dit kader wordt in het schooljaar 2008-2009 een lessenreeks “biologisch tuinieren” georganiseerd voor leerkrachten, ouders, grootouders…
In de tuin leren kinderen nauwkeurig waarnemen met al hun zintuigen: de geur van bloeiende tomaten, de smaak van lekkere zoete rode aardbeien, het gezoem van bijen, het getjilp van kuikens, de geur van vers gemaaid gras, het gevoel van een worm op je hand, wroeten in de aarde… dit is echt genieten!
- Motorische ontwikkeling
Klimmen en klauteren in de bomen, fruit plukken, harken en spitten, onkruid wieden, spelen op het gras…
Kleuters oefenen uithouding, lenigheid, kracht, snelheid en spierspanning
.